J. Hatzfeld, Nagość życia. Opowieść z bagien Rwandy

Źródło

Rwanda jednoznacznie kojarzy mi się z wojną domową pomiędzy Tutsi i Hutu. W 1994 roku doszło tam do ludobójstwa, kiedy to członkowie plemienia Hutu postanowili raz na zawsze pozbyć się Tutsi. Książka Hatzfelda jest próbą oddania głosu ludziom ocalałym z masakry. Autor zdaje sobie sprawę, że ci ludzie zostali zapomniani przez świat. Mówi się o masakrze na ludności Tutsi, ale nikt nie zadaje sobie pytanie jak żyją ci, którzy przeżyli ludobójstwo. Zresztą już pierwsze zdania książki jasno pokazują, że nie będzie to przyjemna lektura.

 

„W roku 1994, od godziny jedenastej w poniedziałek 11 kwietnia do czternastej w sobotę 14 maja, około pięćdziesięciu tysięcy z pięćdziesięciu dziewięciu tysięcy miejscowych Tutsi zginęło od maczety na wzgórzach powiatu Nyamata w Rwandzie z rąk bojówkarzy interahamwe i sąsiadów Hutu, którzy zabijali codziennie od godziny dziewiątej trzydzieści do godziny szesnastej” [1]

Książka zawiera czternaście historii ludzi, którzy przeżyli masakrę. Mamy tutaj świadectwa dzieci, nastolatków, młodych i starszych osób. Przedstawicieli inteligencji i zwykłych wieśniaków. Dowiadujemy się jak wygląda teraz ich życie, choć głównym punktem opowieści jest historia o tym jak udało im się przeżyć. Każda historia jest inna, lecz można wyciągnąć z nich kilka wspólnych punktów. Wielu ocalałych uważa opowiadanie o tym co przeżyli za formę terapii. Wspominają, że gdy jest im smutno to idą do sąsiadów, by porozmawiać o tym co się wydarzyło. Osoby, których historie poznajemy w zdecydowanej większości są jedynymi ocalałymi z całej rodziny, widzieli jak mordowano im najbliższych. Z przedstawionych historii wyłania się także przekonanie, że taka masakra może się powtórzyć. Ci ludzie nie wierzą, że na świecie wyczerpało się zło i nie ma już ludzi, którzy nie chcieliby ponownie spróbować czegoś takiego. Bardzo często wspomina się o tym, że ci którzy mordowali to byli sąsiedzi, z którymi codziennie się rozmawiało i utrzymywało dobre stosunki. Tutsi do teraz nie mogą pojąć dlaczego Hutu tak ich nienawidzą.

            Autor nie zadaje pytań, nie przerywa. Pozwala płynąć opowieści. Każda z historii jest poprzedzona krótkim wstępem Hatzfelda, swego rodzaju wprowadzeniem do poznania losów konkretnego człowieka. Książka ma małą objętość, jednak tragizm i okrucieństwo historii w niej przedstawionych wręcz wbija w fotel. Każda z osób przeżyła piekło na ziemi i trudno jest jej teraz odnaleźć się w codziennym życiu. Autor próbuje pokazać, że ci, którzy najbardziej potrzebują pomocy są zapomniani. Próbują poukładać sobie życie, jednak przeżyta masakra im na to nie pozwala. W kilku wypowiedziach pojawiło się również zdanie, że biali zamiast pomóc Tutsi wysyłali do Rwandy dziennikarzy, którzy fotografowali ich tragedię. Trudno się nie zgodzić, skoro przez tak długi czas nikt tego nie przerwał.

[1] J. Hatzfeld, Nagość życia. Opowieść z bagien Rwandy, Wołowiec 2011, s. 9.

Tytuł: Nagość życia. Opowieść z bagien Rwandy
Autor: Jean Hatzfeld
Wydawnictwo: Czarne 2011
Strony: 200
Ocena: 5,0/6