M. Vargas Llosa, Gawędziarz

Źródło: http://www.znak.com.pl/

            W dzisiejszych czasach możemy czerpać informacje z różnych źródeł. Mamy książki, filmy, radio, telewizję, gazety. Musimy jednak pamiętać, że nie zawsze tak było i kiedyś jedynymi źródłami informacji o historiach dawnych i obecnych, legendach, pieśniach i codziennych sprawach innych ludzi były osoby, które wędrowały z miejsca na miejsce i snuły opowieści, utrwalały świadomość narodową, były źródłem rozrywki i odskocznią od codzienności. Obraz właśnie takich osób został utrwalony w książce Mario Vargasa Llosy. Tyle, że owi „gawędziarze” żyją w dzisiejszych czasach.

            „Gawędziarz” przenosi nas do miejsca, gdzie żyje amazońskie plemię Macziguengów, ludzi, którzy wierzą, że muszą wędrować, by nie spadło słońce. Akcja książki biegnie dwoma torami i ma dwóch narratorów. Jednym z nich jest tajemniczy gawędziarz, który snuje opowieści o mitach, legendach, życiu i śmierci Macziguengów. Mamy tutaj specyficzny język, w którym zaciera się granica pomiędzy przeszłością, teraźniejszością i przyszłością, pomiędzy tym co jest i co nie jest. Czytanie opowieści snutej przez gawędziarza staje się wyzwaniem, które wymaga od nas skupienia, lecz w zamian za to, daje nam przepięknie opowiedziane historie. Drugi z narratorów to sam autor, który opowiada nam o swoim życiu, o przyjaźni z Saulem zafascynowanym amazońskimi plemieniami oraz pracy nad programem „Wieża Babel”. Wydaję mi się jednak, że najważniejszym wątkiem jest jego przyjaźń z Saulem i późniejsze tego konsekwencje. Między innymi dzięki niemu autor dotarł do informacji o gawędziarzach i zaczął zgłębiać historię ludu Macziguengów.

            Książka Llosa jest przepiękną i fascynującą opowieścią o roli, jaką pełnią ludzie snujący historie w określonym społeczeństwie pozbawionym naszych źródeł informacji. Jest to także, próba odpowiedzi na pytanie czy dobrze się dzieje, że „ludzie Zachodu” wkraczają w życie dziewiczych plemion amazońskich i próbują ich nakierować na „właściwy styl życia”. Czy misjonarze i antropologowie pod przykrywką niesienia pomocy i poznania kultury danego ludu nie niosą większych szkód, niż pożytku? Czy bylibyśmy w stanie rzucić nasze dotychczasowe życie i przenieść się do zupełnie innego miejsca, do zupełnie innej kultury?

            „Gawędziarz” to książka obok której nie idzie przejść obojętnie. Jest w niej tyle magii i tajemnicy, że jej lektura staje się fascynująca wyprawą do Amazonii. Po jej przeczytaniu postanowiłam, że poznam bliżej Mario Vargasa Llosę, by częściej zagłębiać się w świat, który tworzy.

Tytuł: Gawędziarz
Autor: Mario Vargas Llosa
Wydawnictwo: Znak, 2009
Ocena: 5/6